Samsara is onderdeel van de Ambassade Groep
Ja maar… sociaal-emotioneel…
Wendy Lammers van Toorenburg is adviseur en therapeut van hoogbegaafde kinderen. In haar werk krijgt ze te maken met de meest uiteenlopende misvattingen over hoogbegaafdheid. Bijvoorbeeld over de sociaal-emotionele ontwikkeling van deze groep kinderen (en volwassenen). ‘Laten we om te beginnen dat streepje eens uit ‘sociaal-emotioneel’ zien te krijgen.’
‘En jij, werk jij?’ Het woordje ‘nog’ hangt onuitgesproken in de lucht. Mijn grijze haren zetten kennelijk aan tot twijfel bij deze vraag.
‘Ja, ik werk.’
‘Wat doe je dan?’
‘Ik heb een eigen bedrijf’, antwoord ik.
‘Wat voor bedrijf?’
‘Advisering’, is mijn wat vage antwoord.
De aanhouder wint: ‘Waar adviseer je dan over?’
‘Ik begeleid hoogbegaafden in de breedste zin van het woord: onderzoek, schoolbezoek, lezingen enzovoort.’
‘Ah, maar zijn die hoogbegaafden niet vaak toch gewoon ’n tikkeltje… hoe zal ik het zeggen… sociaal-emotioneel ‘achter’?’
Zucht.
Ik ben op een kroonjaarfeest, een ontspannen dagje uit op een prettige locatie met plenty of time om onderlinge gesprekken te voeren. Op dit soort bijeenkomsten ben ik meestal expres een beetje vaag over wat ik doe. En meestal blijft het dan ook hangen bij dat eigen bedrijf en gaat men weer voort naar de volgende. Dit keer niet. En op dit soort opmerkingen (van een leerkracht nota bene, blijkt later!) kan ik niet niet inhoudelijk reageren. Nog twee keer krijg ik die dag opmerkingen van gelijke strekking. Nog twee keer die dag geef ik een minicollege.
Zucht. Zucht.
‘De sociale ontwikkeling van een hoogbegaafd kind ligt meestal juist vóór op die van zijn of haar leeftijdsgenoten.’
Wat is dat toch met hoogbegaafdheid en de bijna onmiddellijke conclusie van heel veel gesprekspartners dat hoogbegaafden sociaal-emotioneel toch wel ‘achter’ zouden lopen?
Laten we om te beginnen als ouders en begeleiders van hoogbegaafde kinderen dat streepje eens uit ‘sociaal-emotioneel’ zien te krijgen. Het zijn gewoon twee aparte ontwikkelingsgebieden van de vier die er geduid worden: motorisch, cognitief, sociaal, emotioneel. We zeggen ook niet dat een kind motorisch-cognitief achterloopt.
De sociale ontwikkeling van een hoogbegaafd kind ligt meestal juist vóór op die van zijn of haar leeftijdsgenoten. Doordat het gedrag niet gespiegeld wordt door de groep kan er verwrongen sociaal gedrag ontstaan: het kind is als het ware op zoek naar hoe het zich moet gedragen in de groep om erbij te horen. Als je maar lang genoeg niet snapt hoe het werkt en je je uiterste best doet om het toch te laten slagen, word je vanzelf sociaal onhandig. En ja, sommige kinderen, ook hoogbegaafden, kunnen natuurlijk gewoon wat minder sociaal inzicht hebben.
Maar emotioneel toch vast wel achter?!
Nee dus. Emotioneel wel kwetsbaar. Veel hoogbegaafden lijken ook hoogsensitief te zijn. En met hun tamelijk hoge verantwoordelijkheidsgevoel, rechtvaardigheid en vooral niemand willen bezeren kun je daar dus ook behoorlijk last van hebben. Ook als hoogbegaafde volwassene trouwens!
Hier komt uiteindelijk vaak het rationele vermogen te hulp: zolang het beredeneerd kan worden hoef je iets niet te voelen en er geen last van te hebben.
Alleen laten emoties zich uiteindelijk niet beredeneren. Die ‘zijn’ gewoon. En eisen hun plek op. Laten zich niet sturen, niet beheersen. Nemen de tijd die genomen moet worden. Allemaal zaken die niet echt bij de denkwereld van een hoogbegaafde passen!
‘Emoties laten zich uiteindelijk niet beredeneren. Die zijn gewoon.’
Ik hoop dat ik aan het eind van de feestdag toch zeker deze drie mensen heb kunnen overtuigen dat hoogbegaafden vooral gewone mensen zijn die op een andere manier denken en uitvoeren. En hier en daar flinke deuken kunnen oplopen in de omgang met anderen.
Niks ‘achter’.
Sociaal vaak ‘voor’.
Emotioneel kwetsbaar.
Die achterstand kan vooral genoteerd worden in de opinie van de omstanders.
Doet u mee bij het kleinkrijgen van deze misvatting?
Wendy Lammers van Toorenburg is adviseur en therapeut van hoogbegaafde kinderen. Ze schreef het populaire boek Hoogbegaafd, nou én?, waarin ze theoretisch en praktisch beschrijft hoe hoogbegaafde kinderen de wereld kunnen ervaren. Inmiddels is het een standaardwerk binnen scholen en organisaties. Wendy schreef deze blog ter ere van de 10e druk die binnenkort bij uitgeverij Samsara zal verschijnen.
Geïnteresseerd?
Bekijk ook deze boeken