Bronnen van Yoga
Drie klassieke teksten over yoga en bevrijding
Yoga is een wereldwijd fenomeen. Veel mensen ‘doen’ het. Een nadeel van al die populariteit is dat het oorspronkelijke oogmerk van yoga uit zicht kan raken. Dat oogmerk – Vrijheid – is hét onderwerp van Bronnen van Yoga. In dit boek zijn drie bronteksten van yoga verzameld: de Bhagavad Gītā, de Sāmkhya Kārikā van Īshvarakrishna en de Yoga Sūtra van Patañjali.
Deze klassieke teksten spreken over yoga als een bevrijdingsweg. Ze wijzen je op wat je werkelijk bent: ongehinderd, puur Bewustzijn. Voor de yogī die ontwaakt in zijn ware Zelf, eindigt daarmee alle lijden: hij verlost zich van de uit onwetendheid geboren ‘persoon’. De methoden die daartoe worden aangereikt zijn verschillend. Waar de Gītā naast kennis (jñāna) de nadruk legt op overgave aan God (bhakti) en handelen (karma) in de wereld, spreekt de Yoga Sūtra eerder over de totale verstilling van het denken (nirodha-samādhi). De Sāmkhya Kārikā is van belang omdat die het theoretische kader schenkt waar de andere twee teksten deels op gebaseerd zijn. Uniek aan Bronnen van Yoga is het feit dat een deel van de teksten voor het eerst in het Nederlands verschijnt. Dat geldt niet alleen voor de Sāmkhya Kārikā en het bijgevoegde commentaar van Vyāsa op de Yoga Sūtra, maar ook voor de Gītā, die is uitgebreid met een vijftigtal verzen uit ‘afwijkende’ edities.
De uitgebreide toelichtingen op de drie bronteksten vormen een rijke aanvulling op het geheel. Naast aandacht voor de klassieke commentaren komen hierin ook hedendaagse bevindingen ruim aan bod. Dit maakt Bronnen van Yoga tot een veelzijdig en belangwekkend boek.
‘In het boek Bronnen van yoga zijn drie belangrijke teksten uit de yogafilosofie verzameld. De Bhagavad Gita, de Yoga Sutra van Patanjali en de Samkhya Karika van Ishvarakrishna. Yogadocent en schrijver-vertaler Wim van de Laar bracht de teksten samen en schreef er een inleiding en toelichting bij.
Een aanwinst voor yoga-docenten, en voor iedereen die wil ervaren dat yoga zoveel meer is dan houdingen uitvoeren op een mat. Het gedeelde thema van de teksten is vrijheid. De drie verhalen wijzen je elk op hun eigen manier op wat je in wezen bent: puur, ongehinderd Bewustzijn. Als je de rust neemt om je in de tijdloze wijsheid van de teksten te verdiepen, doe je daar al glimpjes van op.’
Yoga by Happinez – zomer 2024
Nauwelijks in woorden te vatten
De kristalheldere titel laat niets aan duidelijkheid te wensen over. We gaan iets lezen over de bronnen van Yoga, en wel aan de hand van de drie daarover handelende bronnen uit de oudheid. Dat zijn de Bhagavad Gità, de Sàmkhya Kàrikà en de Yoga Sùtra (met het commentaar van Vyàsa).
[showhide more_text=”Lees meer” less_text=”Minder”]
Meteen al drie ingewikkelde termen voor wie dit voor het eerst leest, maar gelukkig is het boek samengesteld door yogaleraar en schrijver/vertaler Wim van de Laar, die de teksten in de bronnen duidt. Dat doet hij buitengewoon grondig en uitgebreid. Zijn inleiding verwijst al direct naar het diepere doel van dit boek en dus de drie teksten:
“Het stormt in onze wereld anno 2024… De hemel is vervuild, de aarde uitgeput en dragende instituten en systemen kraken…. De belangrijkste vraag voor ieder van ons is hoe wij onszelf als individu en als gemeenschap ‘heel’ houden, en hoe wij weer ‘heel’ kunnen worden als we ‘stuk’ zijn.
Het korte antwoord is: terugkeren naar de bronboeken van de mensheid en wat daar geschreven staat toepassen in de huidige tijd.”
Dat klinkt onnoemelijk simpeler dan het is, vooral als we de blik richten op de daadwerkelijke teksten in dit boek, die ‘bronboeken van de mensheid’. De verschillen van mening beginnen al bij het bepalen van de ‘echtheid’ van Yoga. Is dat de Yoga uit het oude India of toch de net iets nieuwere uitvoering? Die twist lijkt sprekend op de manier waarop die andere betwiste bundeling van belangrijke teksten, de bijbel, door verschillende groepen op verschillende manieren uitgelegd wordt.
Puur bewustzijn
Om niet te verzanden in detaillistische uitweidingen (die zijn nog meer dan genoeg in het boek zelf te lezen), hier kort de drie stromingen. Alledrie spreken ze over yoga als een bevrijdingsweg. Ze laten je zien wie en wat je werkelijk bent: puur bewustzijn. Dit is de kern:
“De Bhagavad Gità (Het Lied van de Beminde) wil inzicht geven en legt de nadruk op overgave aan God en handelen. De Sàmkhya Kàrikà is een meditatieve weg van verstilling en kennis. De Yoga Sùtra (met het commentaar van Vyàsa) schetst het theoretische kader waarop de twee andere teksten deels gebaseerd zijn.”
Een buitengewoon wijze en rijke verzameling teksten dus, die niet alleen gelezen kunnen worden om de oeroude inzichten tot je te nemen en er je voordeel mee te doen. Ook stuit je op prachtige poëzie, kunstig geformuleerde fabels en verhalen vol wijsheid en inzicht, zelfs in de niet zo vrolijke wereld zoals we die vandaag de dag ondergaan:
Een klein stukje laatste citaat uit De Yoga Sùtra:
“Deel II
Verwerkelijking (Beoefening)
Sàdhana Pàda
Kryà yoga – de yoga van handelen – bestaat uit innerlijke discipline (tapas). Zelf-studie (svàdhyàya) en toewijding aan Ishvara (ìshvara–pranidhãna).
Yoga, zoals deze van toepassing is voor iemand met een evenwichtig stabiel denken, is beschreven [in deel 1]. De bedoeling van het nu volgende deel is aangeven hoe ook iemand met een onrustig denken yoga kan verwezenlijken.
Iemand zonder innerlijke discipline (tapas) kan de volmaaktheid van yoga niet bereiken. De onzuiverheid, die zich sinds beginloze tijden uit handelingen (karma), kwellongen (klesha’s) en neigingen (vasana’s) gevormd heeft tot een ingewikkeld web – waarbij het denken verstrikt is geraakt in de veelheid van zintuiglijke objecten – kan niet worden afgezwakt [of vernietigd] zonder innerlijke discipline….”
U merkt het al aan de lengte en soepele buigzaamheid van de teksten: hier moet flink doorgelezen (en -gebeten) worden om tot de kern te komen. Als daar tijd, toewijding en energie voor gevonden kan worden, levert dat een schat aan informatie op die in dit meer dan volledige boek samengebracht is. Voor iedereen die zich echt in Yoga wil verdiepen.
Nico Voskamp, op Bazarow, mei 2024
[/showhide]